Tak szeroka dziedzina medycyny jak ortopedia zajmuje się leczeniem nie tylko urazów, ale także przewlekłych stanów chorobowych z towarzyszącym bólem i ograniczeniem sprawności.
Jednym z takich schorzeń jest zwyrodnienie stawów.
Co to jest choroba zwyrodnieniowa, jakie są przyczyny i objawy?
Choroba zwyrodnieniowa rozwija się w wyniku zmniejszenia sprężystości i grubości chrząstki, które skutkuje przeciążeniem warstwy podchrzęstnej kości. Ważnym w patogenezie zwyrodnień stawowych są nieprawidłowości w składzie płynu stawowego, jego rozrzedzanie i odczyn zapalny. Zaburzenia amortyzacji i nieprawidłowe przesuwanie się względem siebie powierzchni stawowych prowadzi do dalszej progresji choroby, powstawania wyrośli kostnych i cyst.
Wszystkie wyżej wymienione zjawiska występują w chorobie zwyrodnieniowej zarówno jako przyczyna jak i skutek tworząc tak zwane „błędne koło”, którego działanie powoduje destrukcję stawu.
Wyjściowa przyczyna pierwotnej choroby zwyrodnieniowej nie jest do końca znana. Natomiast wtórne zmiany powstają w następstwie wrodzonych i nabytych deformacji stawów, urazów, zakażenia lub przebiegu takich chorób zapalnych jak RZS, ZZSK, ŁZS, a także innych – cukrzyca, niedoczynność tarczycy.
Ból, sztywność, zniekształcenie obrysów stawów i ograniczenie ruchomości w stawach, to najbardziej charakterystyczne objawy choroby zwyrodnieniowej.
Choroba atakuje najpierw chrząstkę, a następnie inne struktury stawu torebkę stawową, więzadła, ścięgna i mięśnie znacznie ograniczając ruchomość stawów, zaburzając sprawność pacjenta i pogarszając jakość życia.
Zmiany dotyczą najczęściej stawów biodrowych, kolanowych, stawów kręgosłupa, palców rąk i stóp, ale tak naprawdę choroba może zająć każdy staw.
Ból w przebiegu choroby zwyrodnieniowej jest odczuwalny podczas wykonywania ruchów, ustępuje w spoczynku i jest to tzw ból startowy.
Sztywność poranna lub startowa, także charakterystyczna w przebiegu choroby, również ustępuje po rozruszaniu stawów. Stawy ulegają zniekształceniu i poszerzeniu, powstają obrzęki, nasilone podczas zaostrzeń choroby. Ograniczona zostaje ruchomość stawów, utrata pełnego zakresu ruchów, a co za tym idzie zanik okolicznych mięśni.
Metody leczenia choroby zwyrodnieniowej
Wczesne rozpoznanie choroby zwyrodnieniowej stawów i wdrożenie odpowiedniej metody leczenia pozwala na uniknięcie ograniczenia sprawności i pogorszenia jakości życia, zwłaszcza u aktywnych fizycznie młodszych pacjentów cierpiących na to schorzenie, u których duża aktywność powoduje szybkie narastanie zmian zwyrodnieniowych i dolegliwości bólowych.
Cel leczenia to przede wszystkim złagodzenie lub całkowite usunięcie dolegliwości i utrzymanie sprawności fizycznej pacjenta.
W terapii stosuje się zarówno metody farmakologiczne, jak i niefarmakologiczne.
Spośród tych pierwszych ważny jest dobór odpowiednich leków przeciwbólowych stosowanych zarówno doustnie jak i miejscowo. W wielu przypadkach podaje się leki o działaniu przeciwzapalnym, a także preparaty kwasu hialuronowego do stawów zajętych procesem zapalnym.
Bardzo ważnym aspektem w leczeniu choroby zwyrodnieniowej stawów są metody niefarmakologiczne, z wszelkimi działaniami poprawiającymi sprawność pacjenta i hamującymi rozwój choroby takimi jak zmniejszenie masy ciała, utrzymywanie aktywności fizycznej, odciążenie stawów poprzez dostosowywanie otoczenia do potrzeb chorego, oraz stosowanie się do zaleceń lekarskich.
W przypadkach opornych na leczenie farmakologiczne, u pacjentów z chorobą w znacznym stopniu zaawansowania należy rozważyć leczenie chirurgiczne.
Co zrobić, żeby ograniczyć rozwój choroby i zachować zadowalającą nas sprawność?
Tylko dbając o kondycję fizyczną można zahamować rozwój choroby i znacznie zmniejszyć jej objawy! Wybieraj takie dyscypliny sportu, które nie obciążają stawów! Pamiętaj o ćwiczeniach rehabilitacyjnych!
DOSTOSUJ OTOCZENIE DO SWOICH POTRZEB! Zamontuj uchwyty ułatwiające wstawanie, stosuj laskę, kule lub inny sprzęt ortopedyczny kiedy tego potrzebujesz,
OSZCZĘDZAJ SWOJE ZDROWIE! Unikaj wykonywania czynności, które powodują ból, czy przeciążenie stawów. Odpoczywaj zawsze wtedy kiedy twój organizm tego potrzebuje.
ZRZUĆ ZBĘDNE KILOGRAMY! Pamiętaj, że dla chorych stawów każdy dodatkowy kilogram do noszenia to prawdziwe wyzwanie. W STANACH ZAOSTRZENIA CHOROBY UNIKAJ WYSIŁKU FIZYCZNEGO, ODCIĄŻAJ STAWY, zgłoś się do lekarza, może trzeba zmodyfikować leczenie?
